بر اساس سیاست جدید دینی اوگاندا، تمام روحانیون و مبلّغان مسلمان و مسیحی باید در رشتة الهیات در یک مؤسسه معتبر تحصیل نماید و گواهینامۀ تحصیلی داشته باشند.

وزارت امور خارجه اوگاندا در 5 دسامبر 2018 با صدور بیانیه‌ای مطبوعاتی، سیاست‌های جدیدی برای ادامۀ فعالیت‌های دینی و مذهبی روحانیون، مبلّغان و سازمان‌های عقیدتی این کشور، اعم از کشیش‌ها و ائمه اعلام نمود.

بر اساس سیاست جدید امور دینی این کشور، تمام روحانیون و مبلّغان دینی مسلمان و مسیحی، باید رسماً آموزش‌های رشتۀ الهیات را در یکی از مؤسسات معتبر و شناخته‌شده فراگیرند و برای ادامۀ فعالیت، باید مدارک لازم را داشته باشند.

برخی روحانیون مسلمان و کشیش‌های مسیحی کلیسای اوگاندا، کلیسای رومن کاتولیک و... که قبلاً در مدارس علمی معتبر آموزش دیده‌اند، می‌توانند به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

در بخشی از بیانیۀ مطبوعاتی وزارت امورخارجه اوگاندا آمده‌است که دولت به‌زودی سیاست‌های ملّی جدید خود دربارۀ فعالیت‌های دینی کشیش‌ها و ائمه و سازمان‌های عقیدتی و مذهبی به عنوان قانون اجرا خواهد کرد. بنابراین، تمام روحانیون مذهبی، از جمله کشیش‌ها و ائمۀ جمعه و جماعات باید حداقل مدارک تحصیلی را از مراکز آموزشی معتبر داشته باشند و برای ادامۀ فعالیت‌های خود مجوز رسمی ارائه نمایند.

به گفتۀ آقای سایمون لکودو، قائم مقام وزیر امور خارجه، سیاست جدید دینی اوگاندا مراحل نهایی قانونی شدن را سپری نموده‌است و به‌زودی با امضای رئیس جمهور به قانون تبدیل خواهد شد. قرار است کابینۀ دولت قبل از پایان سال جاری سیاست جدید دینی و مذهبی را به عنوان قانون تصویب نماید.

سیاست جدید امور دینی اوگاندا از مؤسسات عقیدتی و کشیش‌ها و ائمه‌ای که شرایط اعلام‌شده را ندارند، می‌خواهد که تعالیم مذهب مربوط به خود را در مؤسسۀ معتبر و شناخته‌شده‌ای آموزش ببینند و گواهینامه دریافت نمایند.

همچنین، بر اساس سیاست جدید امور دینی اوگاندا کلیساها، مساجد، مبلّغان مسلمان و مسیحی باید منابع درآمد داخلی، خارجی و بین‌المللی خود را اعلام نمایند.

در حقیقت، یکی از اهداف دولت اوگاندا از اِعمال سیاست جدید دینی، شفاف‌سازی منابع مالی و پاسخگویی مبلّغان، کشیش‌ها، ائمه و مؤسسات دینی در این زمینه می‌باشد.

قائم مقام وزارت امور خارجۀ اوگاندا در بخشی از بیانیۀ مطبوعاتی خود گفت که سیاست جدید امور دینی این کشور از بهره کشی و سوء‌استفاده‌های مالی از پیروان مؤمن و در عین حال بی‌خبر از اهداف پشت پرده که از سوی برخی روحانیون مسیحی و مسلمان بی‌انصاف انجام می‌شود، جلوگیری خواهد کرد.

وی در بخشی از بیانیۀ مطبوعاتی خود گفت که برخی از روحانیون مسیحی و مسلمان در کشور از نقاط ضعف قانون سوء استفاده می‌نمایند و با فریبکاری از مردم این کشور، پول‌های کلانی دریافت می‌نمایند؛ به عنوان مثال، «در حال حاضر، اوضاع در برخی کلیساها چنین است که اگر شما برای یافتن شغلی یا روا شدن حاجتی به دعا نیاز دارید و به این منظور به کلیساها مراجعه نمایید، از شما خواسته می‌شود که برای برآورده شدن آن دعا و حاجت، پول پرداخت کنید!

مخاطبان سیاست جدید امور دینی اوگاندا

1. یکی از مخاطبان اصلی سیاست جدید امور دینی و تبلیغی دولت اوگاندا، فرقۀ جدید «مسیحیان دوباره متولد شده»[1] است که در برنامه‌های تبلیغی خود مبالغ زیادی از مردم دریافت می‌نمایند. واکنش سریع رهبران این فرقه به سیاست جدید امور دینی دولت اوگاندا در واقع، فرار به جلو و تلاشی برای توجیه خود است. اصطلاح مسیحیان دوباره متولد شده به مسیحیانی گفته می­شود که معتقد هستند حضرت عیسی(ع) تنها منجی بشریت است؛ آنها حضرت عیسی(ع) را با تمام وجود احساس کرده‌اند و وقتی به اندرون خود می‌روند، از خود بی‌خود می‌شوند و با زبان معمولی نمی‌توانند با حضرت مسیح(ع) صحبت نمایند. این حالت را «Speaking in Tongue» می‌گویند. مبلّغان مسیحی هنگام تبلیغ در این حالت، چشمان خود را می بندند و زبانشان موزون با حرکت دست و صورت، کلماتی را زمزمه می‌کند. گاه در این حالت بی‌هوش می‌شوند و روی زمین می‌غلتند. این افراد با تمام وجود به مسیحیت اعتقاد پیدا می‌کنند و حاضر هستند در این راه کشته شوند. رهبران کلیساهای جدید که از سوی آمریکا حمایت می‌شوند، ادعا می‌کنند که «فرزند بشر»[2]، یعنی حضرت عیسی(ع) به کرۀ زمین برگشته‌است و مستقیماً مردم را رهبری می‌کند. این فرقه در جریان برنامه‌های تبلیغی خود با شیوه‌های عوام‌فریبی مبالغ زیادی از شرکت‌کنندگان گرفتار، مریض، صاحب حاجت‌، نیازمند و... دریافت می‌کنند. پیروان تندروی این فرقۀ افراطی مسیحی در ساعات اداری به کلیسا می‌روند و به عبادات توأم با رقص و آواز می‌پردازند.

2. انواع و اقسام مبلّغان اسلامی از کشورهای مختلف که با حمایت سازمان‌های عقیدتی در گوشه و کنار اوگاندا با عقاید خطرناک «تکفیری و بدعتی» مشغول فعالیت هستند و برای این کشور با توجه به سابقۀ ترورها نوعی تهدید به شمار می‌آیند. سیاست جدید به نوعی از انتشار عقاید جدید افراطی و خطرناک جلوگیری، و منشأ و منبع درآمد آن‌ها را مشخص می‌کند.

3. مبلّغانی که به دلیل نداشتن سواد علمی و شناخت کافی از تعالیم و معارف دین خود جاهلانه فتواهای خطرناکی صادر می‌کنند. در واقع، سیاست جدید دولت از تفسیر به رأی تندروها جلوگیری به عمل خواهد آورد.

واکنش رهبران مسیحی فرقۀ «دوباره متولد شده»

کشیش «الکس متیالا» یکی از شخصیت‌های برجستۀ انجمن‌های ملّی کلیساهای دوباره متولدشده در اوگاندا، از موضوع شفافیت مالی و پاسخگو بودن روحانیون، مبلّغان و مؤسسات عقیدتی نسبت به درآمدهای داخلی و خارجی استقبال کرد. با این حال، او گفت موضوع داشتن گواهینامه در رشتۀ الهیات از مؤسسات آموزشی معتبر عجولانه به نظر می­رسد و به زمان بیشتری نیاز دارد.

کشیش الکس متیالا گفت هیچ مشکلی با حساب‌رسی و شفافیت منابع مالی در کلیسا ندارد، تنها مشکل، ضرب‌الأجل تعیین‌شده برای داشتن­ گواهینامۀ الهیات است.

دکتر جوزف سسروادا از رهبران دیگر «فرقۀ دوباره متولد شدۀ مسیحیت» در اوگاندا گفت که او از سیاست جدید مطرح‌شده آگاه است. با این حال، قبل از صدور این سیاست از هرگونه اظهار نظری خودداری کرد.

واکنش شورای عالی مسلمانان اوگاندا

الحاجی انسره­کو موتومبا[3]، سخنگوی شورای عالی مسلمانان اوگاندا (UMSC)، در واکنش به اهداف سیاست امور دینی این کشور، ضمن حمایت از کلیّت آن با بیان اینکه برای دعا کردن و به‌کار بردن کلمۀ خدا در دعا هرگز نباید مبلغی پرداخت شود، گفت مسلمانان در همۀ امور زندگی خود مسئولیت‌پذیر و تابع حساب‌رسی و شفافیت هستند.

پیش‌نویس سیاست جدید امور دینی اوگاندا از سوی وزارت امور خارجة این کشور در سال 2009 میلادی تهیه شده بود. از آن زمان تا کنون با کلیساهای دوباره متولد شده، کلیسای کاتولیک، مسلمانان، بهائیان، کلیسای اُرتدکس و کلیسای اوگاندا بر اساس مفاد مندرج در آن پیش‌نویس تعامل برقرار شده‌است.

با این همه، قائم مقام وزارت خارجۀ اوگاندا گفت عملکرد و فعالیت‌های زیر نظر برخی مبلّغان مسیحی، مسلمان و مؤسسات عقیدتی حاکی از آن است که دخالت‌های برخی کشیش‌ها و ائمه، مبلّغان و سازمان‌های عقیدتی در فعالیت‌های سیاسی در حال افزایش است؛ دخالت‌هایی که به ناسازگاری، اختلاف و اصطکاک آن‌ها با دولت منجر شده‌است. نبودِ شفافیت و نامشخص بودن منابع مالی سازمان‌های دینی و عقیدتی نیز به عنوان یک چالش بزرگ مزید بر علت می‌باشد.

بنظر می­رسد دولت اوگاندا بر اساس سیاست جدید امور دینی مصمم است با مشروط و مقید کردن فعالیت‌های مبلّغان به داشتن گواهینامۀ فارغ‌التحصیلی از موسسات آموزشی معتبر نظارت خود را بر آنها افزایش دهد و با فعالیت‌های اختلاف‌انگیز مبلّغان مسیحی و مسلمان که شرایط لازم را ندارند و وحدت، انسجام و امنیت کشور را تهدید می‌کنند، برخورد نماید، منابع درآمدزایی کلیساها، مساجد، کشیش‌ها و ائمه را کنترل و حامیان و منابع مالی سلفی‌ها را شناسایی کند، و از ارتباط مستقیم برخی کشیش‌ها با سازمان‌های اسرائیلی که در حال افزایش است و امنیت کشور را تهدید می کند جلوگیری کند.